Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης ιδρύθηκε το 1875 και στεγάζεται σε νεοκλασικό κτήριο που χτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γ. Κατσαρού.Φέρεται ως "το πρώτο Ελληνικό Μουσείο που χτίστηκε σε επαρχιακή πόλη" (1874-76).
Σήμερα, μετά τις επεκτάσεις του, το Μουσείο διαθέτει συνολικά επτά αίθουσες, όπου φιλοξενούνται ευρήματα της μυκηναϊκής , της γεωμετρικής , της αρχαϊκής και της ρωμαϊκής περιόδου από τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής και ευρύτερα από το νομό Λακωνίας, εφόσον δεν εκτίθενται σε συλλογές του αρχαιολογικού μουσείου Γυθείου ή της Νεάπολης Βοιών. Τη σπουδαιότερη θέση κατέχουν τα ευρήματα των μεγάλων ιερών της Σπάρτης.
O επισκέπτης του μουσείου έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει ευρήματα από τις σπουδαιότερες προϊστορικές θέσεις της Λακωνίας, έργα γλυπτικής από τα αρχαϊκά χρόνια έως και τα ρωμαϊκά, προερχόμενα από διάφορες περιοχές του νομού, καθώς και ευρήματα των σωστικών ανασκαφών ανάμεσα στα οποία κατέχουν εξέχουσα θέση, τα τμήματα ψηφιδωτών δαπέδων των ρωμαϊκών χρόνων από τη Σπάρτη. Επίσης, στην έκθεση του μουσείου περιλαμβάνονται λίγα επιγραφικά κείμενα τα οποία φωτίζουν μερικές πλευρές της ιστορίας της Σπάρτης.
Στις επτά αίθουσες του κτηρίου φιλοξενούνται συλλογές όπως:
- (Αίθουσα Α΄): Ενεπίγραφες στήλες ρωμαϊκών χρόνων.
- (Αίθουσα Β΄): Ευρήματα από το ιερό τηςΑρτέμιδας Ορθίας.
- (Αίθουσα Γ΄): Μνημειακή γλυπτική και πορτραίτα ρωμαϊκών χρόνων.
- (Αίθουσα Δ΄): Ευρήματαπροϊστορικών χρόνων από την ευρύτερη περιοχή της Λακωνίας.
- (Αίθουσα Ε΄): Δείγματα ρωμαϊκών ψηφιδωτών
- (Αίθουσα Στ΄): Αρχιτεκτονικά μέλη του ναού τουΑπόλλωνα των Αμυκλών, που αποτελούν και το μείζον τμήμα της συλλογής
- (Αίθουσα Ζ΄): Ευρήματα σχετικά με τη λακωνική γλυπτική.
