Μονή Αγίων Αναργύρων

Το ιστορικό Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων, βρίσκεται σ᾿ ένα οροπέδιο τού Πάρνωνα (ύψωμα Σταματήρα), σέ υψόμετρο χιλίων περίπου μέτρων. Αφού προηγηθούν τέσσερα χιλιόμετρα χωματόδρομου, ο επισκέπτης βρίσκεται μπροστά στον εντυπωσιακό όγκο της μονής των Αγίων Αναργύρων («Κοσμά και Δαμιανού μετά της μητρός αυτών Θεοδότης») με τις βαριές ξύλινες πόρτες, τα πολλά κελιά και τα σήμαντρα. Ένα κτιριακό συγκρότημα που ανακαινίζουν και ενισχύουν βήμα-βήμα οι επτά μοναχοί της μονής με υπομονή και αγάπη.

Η μονή έχει περάσει διάφορες φάσεις ακμής και παρακμής. Το 1685 επλήγη από τους Βενετούς του Μοροζίνι και στη συνέχεια καταστράφηκε από τους Τούρκους, αλλά ανασυγκροτήθηκε σύντομα, αφού το 1711 ειδικοί τεχνίτες έφτιαξαν ξυλόγλυπτο τέμπλο, που διατηρείται μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με την παράδοση της περιοχής, κατά τον 17ο αιώνα και έως την απελευθέρωση στο μοναστήρι λειτουργούσε κρυφό σχολείο.

Το καθολικό της μονής είναι ναός τρίκογχος, μονόχωρος στον σταυροειδή άστυλο τρουλαίο τύπο. Στις μακρές πλευρές δύο γωνιακοί πεσσοί και δύο ενδιάμεσοι στηρίζουν τρεις άνισες τυφλές αψίδες. Δεν μπορεί να μελετηθεί η ναοδομία λόγω επικάλυψης των εξωτερικών επιφανειών από παχύ στρώμα έγχρωμου κονιάματος. Στέγες και τρούλος καλύπτονται αντί για κεραμίδια με εγχώριες ευμεγέθεις πλάκες. Εσωτερικά το μνημείο είναι κατάγραφο αλλά δεν σώζεται ακέραιο το έργο λόγω σοβαρών φθορών. Η θεματογραφία του ναού καλύπτει ευρύτατο κύκλο, που εμπνέεται από τον επίγειο βίο του Ιησού, την εσωτερική ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας και γενικώς τον ιστορικό και λατρευτικό κύκλο.

Η Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων είναι το αρχαιότερο μοναστήρι της Λακωνίας.