To Ταίναρο αποτελεί το νοτιότερο τμήμα της ηπειρωτικής Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Εκεί τοποθετούσαν οι αρχαίοι πρόγονοι τις πύλες του Άδη, από όπου ο Ηρακλής κατέβασε τον Κέρβερο στον Κάτω Κόσμο.

Οικοδομικά υλικά αλλά και λαξεύματα που έχουν βρεθεί στον βράχο παρακείμενης σπηλιάς συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι στη σπηλιά του Ταινάρου υπήρχε μια χθόνια λατρεία για τον Ποσειδώνα, ο οποίος στο Ταίναρο, όπως και στη Σπάρτη, δεν ήταν ο γνωστός από τους ποιητές σαν εξουσιαστής της θάλασσας, αλλά σαν θεός του Κάτω Κόσμου. Το Ιερό του Ποσειδώνα υπήρξε άσυλο των ειλώτων της Λακωνικής, που ζητούσαν προστασία από τον αμείλιχτο θεό.

Σε τούτη την περιοχή βρίσκονται τμήματα οικισμού καθώς και Ιερού, που αμφότερα συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους οικισμούς και στα Ιερά της λακωνικής Μάνης.

Γύρω από τον όρμο απλώνεται τμήμα του οικισμού των Ταιναρίων, που παρουσιάζει μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για οικοδομήματα, χτισμένα σε οριζόντια επίπεδα, με τα μεγαλύτερα τμήματά τους λαξευμένα στους βράχους, που ακολουθούν τη φυσική κλίση του λόφου. Στην πλειονότητά τους έχουν δύο ορόφους, εσωτερική σκάλα ενώ εξωτερικά επικοινωνούν με επίπεδα και μεγάλα σκαλοπάτια που φέρουν αποχετευτικά αυλάκια στο πλάι. Οι αναρίθμητες στέρνες που βρίσκονται στον αρχαίο οικισμό φαίνεται ότι έλυναν το πρόβλημα ύδρευσης, καθώς η περιοχή υπήρξε άνυδρη από την Αρχαιότητα.

Εντυπωσιακό παραμένει, αν και έχει υποστεί σημαντικές φθορές λόγω εγκατάλειψης, το ψηφιδωτό που χρονολογείται στην ελληνιστική περίοδο και βρέθηκε σε ένα από τα κτίρια. Αποτελείται από πήλινες ψηφίδες και απεικονίζει κύκλους. Ο πρώτος περιβάλλεται από κυματόσπειρα, ενώ ο δεύτερος, ομόκεντρος, αποτελεί τον πυρήνα του ψηφιδωτού.

Ακόμη ο οικισμός των Ταιναρίων, εκτός από την πολιτεία περιλάμβανε και το περίφημο Ιερό που ήταν αφιερωμένο στον Ταινάριο Ποσειδώνα και το οποίο γεωγραφικά τοποθετείται στον χώρο που στέκει σήμερα ερειπωμένο το μεταβυζαντινό εκκλησάκι του Ασωμάτου.

Το Ακρωτήριο Ταίναρο είναι η αποκάλυψη μιας ολόκληρης πολιτείας που δείχνει ότι πασχίζει με νύχια και με δόντια να παραμείνει ζωντανή.