Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Κορινθίας

Στην ορεινή και ιδιαίτερα γραφική περιοχή του Φενεού Κορινθίας, στα όρια με τον νομό Αχαΐας, βρίσκεται η ανδρική Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Φενεού. Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Φενεού χαρακτηρίζεται ως «νέα» για να διακρίνεται από την παλαιά Ιερά Μονή που βρισκόταν νοτίως της σημερινής, χαμηλότερα, σε απόσταση 1,7 χλµ.

Από την παλαιά μονή (Παλαιοµονάστηρο) διασώζεται µόνο ο ναός (του Αγίου Φανουρίου), που σήμερα δεσπόζει στη τεχνητή λίμνη Δόξα. Κατά την παράδοση, η παλαιά μονή ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα από κάποιον µοναχό, ο οποίος καταγόταν από τα Καλάβρυτα. Η μεταφορά της μονής στη σημερινή της θέση, έγινε εξ αιτίας των πληµµυρών της λίμνης Φενεού, η οποία πολλές φορές κατέκλυζε ολόκληρο το λεκανοπέδιο και απειλούσε τα παραλίμνια χωριά. Στο τέλος του 17ου αιώνα φαίνεται ότι σημειώθηκε η μεγαλύτερη πληµµύρα. Τότε τα νερά έφθασαν και κατέκλυσαν την παλαιά μονή με αποτέλεσμα οι μοναχοί να αναγκαστούν να την εγκαταλείψουν και να αναζητήσουν ψηλότερα, άλλη ασφαλέστερη τοποθεσία. Όπως μαρτυρεί επιγραφή εκατέρωθεν της εισόδου της νέας μονής, αυτό έλαβε χώρα το 1693. Η μονή ήταν Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή, δηλαδή υπαγόταν απ’ ευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωσταντινουπόλεως και όχι στο Μητροπολίτη της περιοχής. Στα θεμέλιά της έφερε «σταυροπήγιον», δηλαδή σταυρό που είχε στείλει για το σκοπό αυτό ο Πατριάρχης.

H μονή αποκαλείται «του Φονιά» από το όνομα του πλησιέστερου χωριού Φονιά. Η λέξη Φονιά ή Φονιάς είναι πιθανόν παραφθορά της αρχαίας λέξεως Φενεός. Πενήντα χρόνια περίπου µετά την ίδρυσή της, δηλαδή λίγο πριν από το 1740, η μονή κάηκε εντελώς και αναγεννήθηκε με τη συνδρομή  προεστών το 1745.

Η μονή υπήρξε όχι μόνο θεματοφύλακας των θρησκευτικών και εθνικών παραδόσεων στα χρόνια της Οθωμανοκρατίας, αλλά μεγάλο επαναστατικό κέντρο στα χρόνια του μεγάλου Αγώνα. Κατά την οθωμανική κυριαρχία διατηρούσε Κρυφό Σχολειό. Ο τότε ηγούμενος Ναθαναήλ, αλλά και πολλοί μοναχοί, μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία και προετοίμασαν με συστηματικό τρόπο την Επανάσταση στην περιοχή. Ο Παπαφλέσσας και άλλοι οπλαρχηγοί φιλοξενήθηκαν πολλές φορές στη μονή, όπου οργανώθηκαν μυστικές συσκέψεις σχετικά με  την πορεία του Αγώνα.

Σήμερα προβάλλει επιβλητικό, το τριώροφο και εντυπωσιακό οικοδόμημα που δεσπόζει πάνω από τη λίμνη. Η αυλή της μονής είναι πλακόστρωτη, ενώ εξωτερικές κλίμακες οδηγούν στους εξώστες των ορόφων των κελιών. Στον α’ όροφο, εκτός από τα κελιά, βρίσκονται δύο παρεκκλήσια. Στον β’ όροφο βρίσκεται η τράπεζα, η κουζίνα και το αρχονταρίκι.

Στο κέντρο της μονής έχει ανοικοδομηθεί το Καθολικό, το οποίο αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Πρόκειται για βασιλική μετά τρούλου. Στο Καθολικό είναι αποθησαυρισμένα τίμια λείψανα των αγίων Γεωργίου, Παντελεήμονος, Βλασίου, Παρασκευής, Μαρίνης και Θεοδώρου. Στην ψευδοροφή του πρόναου λειτουργούσε στα χρόνια της Οθωμανοκρατίας Κρυφό Σχολειό, το οποίο ανέγγιχτο διασώζεται μέχρι σήμερα. Από τα σημαντικότερα κτίσματα του συγκροτήματος είναι το πανύψηλο πέτρινο καμπαναριό, στη δυτική πλευρά των κελλιών.