Στην καρδιά της παλιάς πόλης της Καλαμάτας βρίσκεται ένα από τα πιο σπουδαία και ξακουστά βυζαντινά μνημεία της Μεσσηνίας, ο ιστορικός ναός των Αγίων Αποστόλων. Έχει ιδιαίτερη σημασία για την πόλη γιατί είναι άρρηκτα δεμένος με την απελευθέρωσή της, αφού εδώ κηρύχθηκε η επανάσταση στη Μεσσηνία, στις 23 Μαρτίου του 1821, και τελέστηκε η πρώτη δοξολογία.
Η εκκλησία οικοδομήθηκε στις αρχές του 14ου αιώνα από τον Αυτοκράτορα Ανδρόνικο. Αρχικά είχε μικρότερο μέγεθος, αλλά στα μετέπειτα χρόνια θεωρείται ότι επεκτάθηκε. Ο ναός χρειάστηκε να αναστηλωθεί, έπειτα από τις ζημιές που υπέστη από τους ισχυρούς σεισμούς του 1892 και του 1986
Στὸ κτήριο σύμφωνα καὶ μὲ τὴν ἐπιγραφὴ ποὺ ὑπάρχει στὴν εἴσοδο του ναού διακρίνονται δύο (2) κύριες οἰκοδομικὲς φάσεις. Ο αρχικὸς Βυζαντινὸς ναός του 12ου αιώνα μ.X. ποὺ στεγάζει σήμερα το Ιερό, ακολουθεί τον τύπο του ἐλεύθερου σταυρού και έχει επιμελημένη τοιχοποιία με πλήθος κεραμικών διακοσμητικών σχεδίων. Στα χρόνια της Βενετοκρατίας (1685- 1715) προστίθεται στα δυτικὰ μία ευρύχωρη και μεγάλη αίθουσα με τρούλο. Τότε προστέθηκαν και ο σημερινὸς κυρίως ναὸς καὶ τὸ πυραμοειδὲς κωδωνοστάσιο στη βορειοανατολικὴ γωνία. Χαρακτηριστικὰ εἶναι και τα λαξευτὰ πλαίσια στις θύρες και τα παράθυρα καθὼς και ο στρογγυλὸς φεγγίτης στη δυτικὴ όχθη. Στο εσωτερικό του αρχικού βυζαντινού ναού διατηρούνται τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τα τέλη του 16ου αιώνα ή στις αρχές του 17ου αιώνα. Διακρίνεται ο Παντοκράτορας στὸν τρούλο, ενώ τις καμάρες κοσμούν η Ανάληψη, η Δευτέρα Παρουσία και σκηνὲς απὸ τον Ακάθιστο Ύμνο.
Οι τοίχοι του βυζαντινού ναού είναι ιδιαίτερα επιμελημένοι, κτισμένοι με το βυζαντινό πλινθοπερίκλειστο σύστημα και διακοσμημένοι με όμορφα κεραμοπλαστικά στοιχεία, όπως είναι οι οδοντωτές ταινίες, οι μαίανδροι και οι σταυροί. Ο μεταγενέστερος ναός είναι κτισμένος με πελεκητούς λίθους και χαρακτηρίζεται από αρκετά ενετικά αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως τα θυρώματα και το μικρό στρογγυλό παράθυρο. Εσωτερικά, στον βυζαντινό ναό διατηρούνται τμήματα τοιχογραφιών που ανάγονται πιθανότατα στον 16ο-17ο αιώνα, ενώ ο νεότερος ναός δεν είχε αγιογραφηθεί.
Ο ναός πανηγυρίζει στις 29 Ιουνίου, αλλά είναι και το επίκεντρο του σπουδαίου εορτασμού που γίνεται στις 23 Μαρτίου, ημέρα επετείου της απελευθέρωσης της πόλης.. Σήμερα ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας και κάθε χρόνο στις 23 Μαρτίου τελείται στο ναό δοξολογία προς τιμήν των ηρώων του 1821. Το έθιμο περιλαμβάνει και αναπαράσταση της απελευθέρωσης της πόλης, πριν την καθιερωμένη παρέλαση.