Ναός Επικούρειου Απόλλωνα

Νοτιοδυτικά της Ανδρίτσαινας, βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής ναός του Επικούριου Απόλλωνα, ένας από τους μεγαλύτερους ναούς της Αρχαιότητας.

Ο ναός βρίσκεται στις Βάσσες της αρχαίας Φιγαλείας, σε υψόμετρο 1130μ. Οι Βάσσες υπήρξαν πάντα σεπτός τόπος, που φιλοξένησε πλήθος ιερών. Το όνομα της περιοχής σημαίνει «μικρές κοιλάδες». Πράγματι, τα όρη της πελοποννησιακής γης δημιουργούν ένα μαγευτικό ανάγλυφο και ανάμεσα τους ξεπροβάλλει το επιβλητικό τοπίο του ναού. Ο ναός του Απόλλωνος στο ιερό των Βασσών αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα μνημεία της κλασικής αρχαιότητας. Συγκεκριμένα, είναι ο καλύτερα διατηρημένος ναός μετά το ναό του Ηφαίστου στην Αθήνα.

Η ανέγερσή του τοποθετείται στο 420-400 π.Χ. και αρχιτέκτονάς του θεωρείται ο Ικτίνος, που σε αυτό το δημιούργημά του κατόρθωσε να συνδυάσει πολλά αρχαϊκά χαρακτηριστικά, που επέβαλλε η συντηρητική θρησκευτική παράδοση των Αρκάδων, με τα νέα γνωρίσματα της κλασικής εποχής. Ο ναός που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης δεν είναι ο αρχαιότερος που κτίσθηκε στο χώρο. Ο πρώτος ναός του Απόλλωνα οικοδομήθηκε γύρω στα τέλη του 7ου αι. π.Χ., πιθανότατα στην ίδια θέση. Ακολούθησαν μία ή δύο οικοδομικές φάσεις του, γύρω στο 600 και γύρω στο 500 π.Χ., αντίστοιχα, από τις οποίες σώζονται πολυάριθμα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως το κεντρικό δισκοειδές πήλινο ακρωτήριο με την πλούσια πολύχρωμη γραπτή διακόσμηση, κεραμίδια και πήλινα ακροκέραμα.

Τα εξωτερικά στοιχεία του ναού είναι αυστηρά δωρικά. Στο εσωτερικό του οι γλυπτικές συνθέσεις και ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος είναι απαράμιλλης τέχνης και κάλλους. Ο κεντρικός κίονας, που δεσπόζει στον ναό, είναι κορινθιακού ρυθμού και το κιονόκρανό του αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο δείγμα αυτού του τύπου. Η σημαντικότατη ζωφόρος του ναού, με παραστάσεις του Ηρακλή, των Κενταύρων και των Αμαζόνων, βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο.

Σήμερα, ο ναός διατηρείται στη μορφή που έλαβε με τις εργασίες αναστήλωσής του από την Αρχαιολογική Εταιρεία στις αρχές του αιώνα. Από το 1965, και συστηματικά από το 1982, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της συντήρησης και προστασίας του μνημείου. Το στέγαστρο, που προστατεύει το ευαίσθητο οικοδομικό υλικό από τις ακραίες καιρικές συνθήκες της περιοχής, το αντισεισμικό ικρίωμα και οι άλλες εγκαταστάσεις είναι προσωρινά, για όσο διάστημα απαιτήσουν οι σωστικές εργασίες.

Τον ναό μπορείτε να προσεγγίσετε από την Ηλεία, μετά από μια μαγευτική διαδρομή , ή από την Τρίπολη και τη Μεγαλόπολη.

Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα είναι το πρώτο ελληνικό μνημείο που συμπεριελήφθη στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το 1986 με τον ακόλουθο σχολιασμό: «Ο διάσημος ναός αφιερωμένος στο θεό του ήλιου και της ίασης των ασθενειών κτίστηκε γύρω στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. στα υψίπεδα των Αρκαδικών βουνών. Ο ναός με το αρχαιότερο κορινθιακό κιονόκρανο που έχει βρεθεί μέχρι τώρα συνδυάζει το αρχαϊκό ύφος και το δωρικό ρυθμό με ορισμένα καινοτόμα αρχιτεκτονικά στοιχεία.»