Θολωτός τάφος του Ατρέως

Ο θολωτός τάφος του Ατρέως δέσποζε στη δυτική πλαγιά της ράχης της Παναγίτσας, στα νοτιοδυτικά της ακρόπολης των Μυκηνών και επάνω στον οδικό άξονα, που συνέδεε τις Μυκήνες με το Ηραίο του Άργους. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους και τελειότερους μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους και τον πιο εντυπωσιακό από τους εννέα, που συνολικά έχουν βρεθεί στις Μυκήνες.

Είναι λαξευμένος στον βράχο και επενδυμένος με λείους ογκόλιθους από αμυγδαλόπετρα. Διαθέτει μάλιστα και πλευρικό δωμάτιο, το οποίο συναντάται μόνο σε άλλους δύο βασιλικούς τάφους, του Μινύου στον Ορχομενό και τον τάφο Α’ των Αρχανών. Δυστυχώς, τίποτα δεν σώθηκε από το περιεχόμενό του, που είχε ήδη συληθεί τον 2ο μ.Χ. αι. και οι βοσκοί μέσα στους αιώνες, μη γνωρίζοντας τη σημασία που είχαν αυτές οι πέτρες, τον είδαν ως καταφύγιο, κι άναβαν μέσα του φωτιά για να ζεσταθούν.

Η είσοδος των θόλων σφραγιζόταν συνήθως με τοίχο και πολύ σπάνια με θύρα. Ιδιαίτερη επιμέλεια έδιναν στην κατασκευή της πρόσοψης, παρόλο που η είσοδος ήταν μόνο για ένα μικρό διάστημα ορατή, από τη στιγμή της αποπεράτωσης του τάφου μέχρι τον πρώτο ενταφιασμό.

Ο πολυτελής διάκοσμος της πρόσοψης του θησαυρού του Ατρέα αποτελεί ένα μοναδικό παράδειγμα. Η θύρα είναι μνημειακή, με χτιστές παραστάδες, μονολιθικά ανώφλια και υπέρθυρα με ανακουφιστικό τρίγωνο που χρησίμευε για την εξουδετέρωση των πιέσεων. Το υπέρθυρο έφτανε σχεδόν πάντα στο ύψος της πλαγιάς, πράγμα που σημαίνει ότι η θόλος προεξείχε κάπως από το έδαφος.